Diagnoza problemów danej społeczności to element wniosku o dofinansowanie, który ma kluczowe znaczenie dla jego oceny przez ekspertów komisji grantowych, a zarazem dla decyzji o przyznaniu dofinansowania. Skąd uzyskać wiarygodne i publicznie dostępne dane dowodzące, że dostrzegany przez nas problem jest rzeczywisty? Dla wielu przedstawicieli NGO zajmujących się „pisaniem projektów” to istotny problem, a z niniejszego artykułu możecie się dowiedzieć, skąd uzyskać cenne informacje.

Raporty z badań i publikacje.

Opracowując wniosek o dofinansowanie do konkursu dla organizacji pozarządowych warto w części dotyczącej diagnozy problemu wskazać, skąd wiemy o przyczynach i skutkach danego zjawiska. Aby zrobić to w sposób rzetelny i wiarygodny dla oceniających należy posłużyć się danymi, które z jednej strony będą niepodważalne z punktu widzenia metodologii ich pozyskania, a zarazem będą łatwe do zweryfikowania przez osoby trzecie (czytaj: będą dostępne dla każdego zainteresowanego).

Jednym ze sposobów jest przeszukiwanie Internetu w celu znalezienia raportów z badań dotyczących problemu którym się zajmujemy. Publiczne i prywatne szkoły wyższe, ale także prywatne instytuty badawcze, czy też państwowe i samorządowe instytucje publiczne oraz organizacje pozarządowe bardzo często i regularnie publikują raporty z badań dotyczących wielu zjawisk społecznych, np. bezrobocia, wykluczenia społecznego, uczestnictwa w kulturze i życiu publicznym, aktywności zawodowej, hobbystycznej, problemów zdrowotnych, itp. Korzystając z tego typu źródeł warto we wniosku o dofinansowanie przywoływać konkretne tytułu raportów z podaniem roku publikacji i wskazywać konkretne umiejscowienie w nich danych, które są dla nas interesujące. Wskazane jest także zamieszczenie linku bezpośrednio przekierowującego do raportu. Aby oszczędzić przy tej okazji liczbę użytych znaków warto taki link skrócić przy użyciu np. aplikacji webowej „bitly.com”.

Przykładowe raporty to „Diagnoza społeczna” czy raporty z badań organizacji pozarządowych Stowarzyszenia Klon/Jawor.

Bank informacji.

Prawdopodobnie największym źródłem różnorodnych informacji jest w naszym kraju Bank Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego. Jest to największa w Polsce, dostępna online, baza danych o społeczeństwie, demografii, gospodarce, gospodarstwach domowych, środowisku czy finansach publicznych. Ta zawierająca najbardziej aktualne (i ciągle aktualizowane) dane statystyczne o Polsce i jej mieszkańcach oferuje około 40 tys. cech statystycznych w ponad 30 kategoriach tematycznych, jak np. kultura, ludność, rynek pracy, stan i ochrona środowiska, wynagrodzenia i świadczenia społeczne, szkolnictwo, itp. Co więcej, BDL pozwala nam agregować dane przypisane dla danej jednostki terytorialnej, np. gminy, powiatu, województwa czy całego kraju i uzyskiwać dane statystyczne w podziale np. na płeć, grupy wiekowe, itp.

Analiza trendów i zjawisk społecznych.

Innym sposobem pozyskiwania informacji na temat zachowań społecznych, czy zjawisk występujących w społeczeństwie jest analiza trendów społecznych za pomocą aplikacji webowej „Google Trends”. Narzędzie to analizuje zapytania wpisywane do wyszukiwarki przez użytkowników internetu i pozwala obserwować trendy wyszukiwani w różnych przedziałach czasowych dla wybranych obszarów geograficznych. Możemy np. zaobserwować, jak zmienia się zainteresowanie problemem zanieczyszczenia powietrza przez mieszkańców Polski, czy np. woj. śląskiego w okresie letnim i w trakcie sezonu grzewczego. Wnioski z prezentowanych w aplikacji danych statystycznych musimy wyciągnąć sami, jednak pozyskane surowe dane są niezwykle cenne.

Obserwacje własne.

Własne obserwacje problemów społecznych to także prawomocne i cenne źródło informacji. Jednak jak udowodnić, że to, co wiemy istnieje w rzeczywistości społecznej i nie jest tylko naszym wymysłem? Możemy w łatwy, tani (a w zasadzie darmowy) i szybki sposób przeprowadzić własne badania i uzyskać wyniki potwierdzające lub zaprzeczające naszym tezom.

Aby to zrobić można skorzystać z licznych dostępnych narzędzi internetowych, część z nich jest bezpłatna, a inne wymagają płatnych subskrypcji. Osobiście polecam Państwu korzystanie z całkowicie bezpłatnych „Formularzy Google”, które dają możliwość łatwego tworzenia przejrzystych ankiet z różnego rodzaju pytaniami (np. otwartymi, zamkniętymi, zawierającymi skalę, itp.), udostępniania ich za pomocą linka lub mediów społecznościowych osobom trzecim, a następnie zbierania danych. W „Formularzach” można na bieżąco obserwować spływające odpowiedzi i w razie potrzeby korygować ankietę (np. usuwać błędy językowe). Po zgromadzeniu oczekiwanej liczby odpowiedzi można w prosty sposób wygenerować uzyskane odpowiedzi w podziale np. na płeć, miejsce zamieszkania, wiek, wykształcenie, itp. Równie sprawnie można do uzyskanych danych wygenerować wykresy czy tabele, które ułatwią nam zrozumienie zjawiska i zaprezentowanie go we wniosku o dofinansowanie. Tak opracowany „raport” zawierający wyniki badań własnych również możemy udostępnić publicznie i umieścić do niego link we wniosku o dofinansowanie.

Podobne badania ankietowe (a właściwie sondy) możemy przeprowadzić nieodpłatnie np. za pomocą portalu społecznościowego Facebook, jednak jego funkcjonalności względem „Formularzy” są znacznie ograniczone.

Gotowe diagnozy zawarte w strategiach jednostek samorządów terytorialnych.

Z uwagi na fakt, że jednostki samorządu terytorialnego zajmują się bardzo szerokim zakresem spraw, obejmującym niemal wszystkie te, którymi zajmują się organizacje pozarządowe, warto korzystać z ich analiz i diagnoz dotyczących interesujących nas tematów. Znajdziemy je w strategiach rozwoju miast, powiatów, województw, lokalnych planach rewitalizacji, strategiach rozwiązywania problemów społecznych, itp. Wszystkie te dokumenty są publikowane na stronach internetowych jednostek samorządowych i zazwyczaj zawierają rozbudowaną gamę aktualnych informacji.

Opracowując wniosek o dofinansowanie dotyczący np. rynku pracy, wykluczenia społecznego, aktywności gospodarczej, ochrony środowiska, itp. warto zapoznać się także z dokumentacją dotyczącą „funduszy unijnych” dotyczących tego zagadnienia. Związane z nimi różnego rodzaju dokumenty, np. Szczegółowe Opisy Osi Priorytetowych (tzw. SZOOPy), zawierają wiele pomocnych informacji o danym zjawisku.

Warto pamiętać, że prawidłowa diagnoza problemu we wniosku o dofinansowanie to ta, która ma solidne oparcie w wiarygodnych źródłach danych.

Piotr Dominiak